Waarom een ‘Whataboutism’ in een debat of discussie heel vaak terecht is

Lorem Ipsum

Deze retorische truc moet je eigenlijk gewoon kennen!

Een Whataboutism wordt vaak gezien als een drogreden: een poging om een punt te ontwijken door de aandacht te verleggen naar het gedrag van anderen. Denk aan zoiets als: “Maar zij doen het ook!” Toch is het de moeite waard om deze retorische techniek niet volledig af te schrijven, want een whataboutism kan een diepere laag blootleggen in het debat: het aankaarten van normen en waarden.

Want, als het normen en waarden gaat, dan blijken mensen vaak niet consequent…

Een whataboutism vindt plaats wanneer iemand kritiek ontvangt en deze pareert met een voorbeeld van andermans tekortkomingen. Een klassiek voorbeeld: “Hoe kun je mij bekritiseren voor mijn milieu-impact als jij zelf met het vliegtuig reist?” Op het eerste gezicht lijkt dit een poging om verantwoordelijkheid te ontlopen. Maar dit is vaak niet zo. Het gaat op dat moment vaak meer dan alleen om defensief gedrag.

Appèl op normen en waarden

Een whataboutism roept impliciet op tot consistentie in normen en waarden. Het draait niet alleen om wie er ‘schuld’ heeft, maar om de vraag: welke standaarden hanteren we eigenlijk, en gelden die voor iedereen?

Door een whataboutism te gebruiken, wijst iemand erop dat principes universeel zouden moeten zijn. Als we echter gedrag bekritiseren, dan zouden we dat overal en bij iedereen moeten doen, niet alleen wanneer het ons uitkomt.

Dit maakt een whataboutism bijna altijd terecht.

Het dwingt de gesprekspartner of debatopponent om na te denken over hypocrisie. Gedeelde logica is namelijk een belangrijke voorwaarde om het eens met elkaar te kunnen worden. Neem bijvoorbeeld een land dat een ander veroordeelt voor schendingen van mensenrechten, terwijl het zelf een discutabele geschiedenis heeft op dat gebied. De vraag ‘Wat dan met jouw acties?’ werpt een moreel dilemma op dat niet zomaar genegeerd kan worden.

Leestip:
Er zijn meer begrippen zoals ‘whataboutism’ die het debat vertroebelen!

Wat zeg je tegen iemand die jou een ‘Whataboutism’ verwijt?

Wanneer iemand je verwijt een whataboutism te gebruiken, is het cruciaal om de morele relevantie van je punt helder te maken.

Je kunt dan bijvoorbeeld antwoorden:

“Ik begrijp dat je dit als een whataboutism ziet, maar mijn doel is niet om verantwoordelijkheid te ontwijken of geen antwoord te geven op de vraag die in het debat wordt gesteld. Wat ik probeer te benadrukken, is dat we hier een discussie voeren over normen en waarden. Als deze norm – jouw norm – zo belangrijk is, geldt die dan niet universeel? En zo ja, waarom passen we die dan niet consequent toe?”

Met deze reactie maak je duidelijk dat je geen afleidingsmanoeuvre gebruikt, maar juist de discussie naar een hoger niveau tilt door hypocrisie of inconsistenties bloot te leggen. Door het debat op normen te richten, dwing je de ander om na te denken over de kern van zijn eigen argumenten.

 

De zwakte van ‘Dat is een Whataboutism!’

Een interessante paradox is dat mensen die ‘dat is een whataboutism’ roepen, vaak de relevantie en waarde van hun eigen argumenten niet goed hebben onderbouwd. Door het label ‘whataboutism’ te gebruiken, proberen ze de kritiek snel weg te zetten zonder inhoudelijk te reageren. Dit kan een zwaktebod zijn: het suggereert dat ze liever de discussie beperken tot hun eigen punt dan de bredere context of inconsistenties in hun standpunt te onderzoeken.

Hierop kun je scherp reageren door te zeggen:         
“Jouw verwijt van ‘whataboutism’ verandert niets aan de kern van mijn vraag. Als jij een norm wilt handhaven, moeten we bespreken of die consistent geldt en of je eigen argumenten sterk genoeg zijn om die norm te rechtvaardigen. Anders blijft het oppervlakkige kritiek zonder diepgang.”

Zo maak je zichtbaar dat het verwijt van een whataboutism vaak een poging is om ongemakkelijke vragen te vermijden in plaats van een constructief debat te voeren. En dát mag je (nee, móet je!) in een debat naar voren durven brengen. Simpelweg om de reden dat je een écht debat wilt! En geen nep-debat.

Wil jij ook je debatvaardigheden aanscherpen?

Je bent van harte welkom bij Dé Nederlandse Debatclub in Amsterdam. Doe een keer mee met een clubavond. Wij werken met passie aan belangrijke persoonlijke vaardigheden zoals spreken in het openbaar, pitchen, speechen, argumenteren, jezelf presenteren, debatteren de kunst van het gelijk krijgen. Wanneer zien we je?

Of… kijk eens bij de workshops die wij voor het bedrijfsleven, de overheid, politieke partijen en het onderwijs organiseren!

Ja, ik meld me graag aan voor deelname aan een workshop of training bij Dé Nederlandse Debatclub

Jouw e-mailadres(Vereist)
Ik meld me nu aan voor:(Vereist)

Veelgestelde vragen

Dé Nederlandse Debatclub is een professioneel debat-trainingsinstituut dat in 2013 is opgericht door Jerry Helmers en Dennis Bemelmans. Er is een clubgedeelte waar de leden zeer regelmatig bijeenkomen om zichzelf te trainen op belangrijke persoonlijke vaardigheden zoals spreken in het openbaar, debatteren, argumenteren, pitchen en speechen. Daarnaast wordt de zakelijke markt bediend: we geven trainingen en workshops aan het bedrijfsleven, de politiek en het onderwijs.

Je wordt lid bij Dé Nederlandse Debatclub omdat je beter wilt worden op het gebied van spreken in het openbaar, pitchen, speechen, argumenteren, debatteren, (jezelf) presenteren en de kunst van het overtuigen. Dé Nederlandse Debatclub is de enige club in Nederland waar werkelijk iedereen lid kan worden: van student tot pensionado, van ambtenaar tot ondernemer en van werkzoekende tot ZZP’er. 

Los van het trainen op persoonlijke vaardigheden, bouw je dus ook een superleuk netwerk van gelijkgestemde ambitieuze Young and Old Professionals op. Debatteren is een serieuze bezigheid maar… we hebben ook gewoon hartstikke veel lol met elkaar. Regelmatig wordt er na afloop aan de bar nog leuk met elkaar nagekletst. 

Natuurlijk kun jij lid worden van Dé Nederlandse Debatclub. We hebben verschillende lidmaatschappen.

We zijn er voor elke ambitieuze Young and Old Professional, die wil werken aan belangrijke persoonlijke vaardigheden zoals spreken in het openbaar, pitchen, speechen, argumenteren, debatteren en (jezelf) presenteren. Je hoeft helemaal geen debatervaring te hebben: die doe je bij ons op! Of misschien heb je al wel debatervaring maar wil je je die vaardigheden bijhouden of weer aanscherpen. Iedereen is van harte welkom! Op dit moment is ons jongste lid 17 jaar. Ons oudste lid is 79! 

We hebben drie verschillende lidmaatschappen. Je bepaalt zelf welk lidmaatschap het beste bij je past. 

Voor een overzicht van de lidmaatschapsvormen én de daarbij behorende tarieven, kijk je HIER.

We hebben verschillende soorten lidmaatschappen. Enerzijds kun je kiezen voor een onbeperkt lidmaatschap. Het woord zegt het al: je kunt onbeperkt aan alles deelnemen tot aan het moment dat de lidmaatschapsperiode voorbij is. Anderzijds hebben we ook lidmaatschappen in de vorm van een strippenkaart (Brave en Best). Je hebt dan a.h.w. een saldo (strippen!) en er wordt elke keer – als je deelneemt aan een activiteit, clubavond of workshop – een strip van je lidmaatschap afgeschreven. 

Met een onbeperkt lidmaatschap ben je eigenlijk altijd het voordeligst uit. Want, zeer regelmatig voegen we extra avonden toe aan het programma. Wel, daar kun je je – als lid – dan gewoon voor aanmelden. Die extra sessies kosten je niets want… je hebt geen strippenkaart, je hebt een onbeperkt lidmaatschap!

Hier zie je de tarieven.

Dat mag je helemaal zelf bepalen. Alle leden van onze club ontvangen één keer in de twee weken – op zondagavond om 20.00 uur – de leden-nieuwsbrief. Daarin wordt iedereen geïnformeerd over de clubavonden, trainingen, workshops en oefeningen die op de agenda staan. Meestal kun je dan voor ongeveer 2 maanden je avonden vooruitplannen.

Een lid bepaalt zelf of hij zich wel of niet wil aanmelden. Natuurlijk is het wel zo dat de leden, die bij wijze van spreken elke keer komen, een doorgaans snellere leercurve doormaken. Als je van plan bent om lid te worden, dan kun je uiteraard voor jezelf bepalen hoe vaak je aanwezig denkt te kunnen zijn: op basis daarvan kun je het passende lidmaatschap kiezen.

Een clubavond is een avond die wij in ons zalencentrum in Stay Okay organiseren. De avonden starten altijd om 19.30 uur en eindigen doorgaans om 22.00 uur. Voor elke clubavond is een programma van te voren aangekondigd. Dat programma varieert uiteraard per clubavond maar je kunt er van uitgaan dat elke deelnemer aan een clubavond elke keer minstens twee keer een debat-, speech- of pitchoefening doet. 

Kortom, op een clubavond trainen we onszelf – met heel veel creatieve oefeningen waarbij we je ook regelmatig uit de Comfortzone halen – op belangrijke persoonlijke vaardigheden zoals spreken in het openbaar, pitchen, speechen, argumenteren, debatteren en jezelf presenteren.

De grote gemene deler is dat onze leden vooral de ambitie hebben om belangrijke persoonlijke vaardigheden zoals spreken in het openbaar, pitchen, speechen, debatteren en (jezelf) presenteren naar een hoger niveau te brengen. Simpelweg omdat ze weten dat ze daar in Het Echte Leven veel profijt van hebben.

Dus, eigenlijk iedereen. Ons jongste lid is 17 jaar, ons oudste lid is 72 jaar. Mannen, vrouwen… de verhouding is ongeveer gelijk. Zo een beetje alle beroepen of vakgebieden zijn vertegenwoordigd. De gemiddelde leeftijd is zo rond de 38 jaar. Als je het al zou willen hebben over ‘politieke voorkeuren’: wij denken dat alle ‘kanten van het spectrum’ een weg hebben gevonden naar Dé Nederlandse Debatclub. 

Nee. Dé Nederlandse Debatclub is een veilige omgeving waar je ‘in alle rust’ kunt werken aan het trainen van belangrijke persoonlijke vaardigheden zoals spreken in het openbaar, debatteren, pitchen, speechen en (jezelf) presenteren. Daar passen geen video-opnamen bij simpelweg vanwege het feit dat je tijdens clubavonden vaak een stelling moet innemen waar je in het echte leven wellicht heel anders over denkt. 

Het niet mogen filmen is dus belangrijk voor de privacy. Niemand wil ooit het risico lopen dat er ooit van jou een filmpje ergens online komt te staan, waarop je een mening verkondigt, die helemaal niet jouw mening is. Het maken van video-opnamen is dus ten strengste verboden: we willen een 100% veilige omgeving.

Natuurlijk ben jij lid bij onze club omdat je jezelf wilt verbeteren op het gebied van belangrijke persoonlijke vaardigheden zoals spreken in het openbaar, pitchen, speechen, argumenteren, debatteren en (jezelf) presenteren. Uiteraard hebben wij vaste criteria waarop we professionele feedback geven, waardoor jij kunt groeien en bloeien.

Maar we geven elkaar ook feedback. Immers, debatteren is geen absolute wetenschap en het is daarom superinteressant om ook feedback van je mede-leden te ontvangen. Bovendien leer je zelf ook weer beter debatteren, als je andere debatten jureert. Je luistert, je analyseert, je formuleert aandachtspunten en je geeft feedback. Daar hebben anderen wat aan, maar jij ook. Omdat door de analyses die je maakt, jijzelf ook bewuster wordt van mogelijke valkuilen en aandachtspunten voor je eigen debatten!

Bij Dé Nederlandse Debatclub geven we overigens regelmatig jurytrainingen, want eerlijk is eerlijk: jureren is ook best een vak!

Uiteraard is het antwoord op deze vraag voor iedereen verschillend. Leercurves zijn divers. Maar gemiddeld genomen kunnen we stellen dat al na het bijwonen van slechts enkele clubavonden je ineens op een andere manier gaat luisteren naar mensen in je omgeving, met wie je debatteert. Of die jou proberen te overtuigen. Dát is de eerste winst.

Een fase later ontdek je dat je betere en kritische vragen kunt stellen terwijl je tegelijkertijd ook aanvoelt dat jouw eigen verhaal steeds beter op orde komt.

Juist omdat we bij Dé Nederlandse Debatclub veel situaties uit het echte leven simuleren, zul je die leercurve ook gaan ervaren. Je groeit in zelfverzekerdheid en de onderbouwing van jouw verhaal wordt sterker. Maar, het is en blijft wel een kwestie van meters maken. Stilstand is achteruitgang!